Lichttherapie bij depressieve klachten
Depressieve klachten komen vaak voor bij volwassenen met een verstandelijke beperking, vooral op latere leeftijd. De gevolgen zijn groot: het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven kunnen ernstig worden aangetast. Het GOUD-consortium onderzocht of lichttherapie kan helpen als behandeling – een methode die bij de algemene bevolking al effectief blijkt.
Hoe gaat onderzoek in z’n werk?
Het onderzoek was een gerandomiseerde gecontroleerde trial (RCT) en liep tussen 2015 en 2019. Volwassenen met een verstandelijke beperking, van alle niveaus, deden mee. Ze kregen een behandeling met lichttherapie, waarbij niet alleen gekeken werd naar depressieve klachten, maar ook naar het effect op stress (via cortisolmetingen) en het slaap-waakritme.
De studie werd uitgevoerd binnen de drie zorgorganisaties van de Academische Werkplaats GOUD (Abrona, Amarant en Ipse de Bruggen). Pauline Hamers MSc was de promovenda op dit onderzoek, onder begeleiding van dr. Heidi Hermans, dr. Dederieke Festen en promotor prof. Patrick Bindels.
Resultaten en toepassing in de praktijk
Uit het onderzoek bleek dat lichttherapie mogelijk een positief effect heeft op depressieve klachten bij mensen met een verstandelijke beperking. Op basis van de uitkomsten is een handreiking ontwikkeld voor professionals in de zorg over het toepassen van lichttherapie in de praktijk.
Het volledige proefschrift is te vinden via:
RePub – Shine a Light on Depressive Symptoms in Adults with Intellectual Disabilities
De handreiking vind je hier:
20240304-handreiking-lichttherapie.pdf (amarant.nl)
Meer weten?
Neem contact op met Pauline Hamers via p.hamers@erasmusmc.nl.
Veelgestelde vragen
Waar staat GOUD voor?
GOUD staat voor ‘Gezond Ouder worden met een verstandelijke beperking’. GOUD is een academische werkplaats waarin zorgorganisaties samen met onderzoekers van het Erasmus MC onderzoek doen naar de gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. Abrona, Amarant, Ipse de Bruggen en de Leerstoel Geneeskunde voor Verstandelijk Gehandicapten van het Erasmus MC, vormen samen de academische werkplaats GOUD.
Wat is de missie van GOUD?
Als groeiende pionier heeft GOUD één heldere missie: het gezamenlijk onderzoeken en verbeteren van de gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking, voor jong en oud. Gezondheid in de breedte van het woord: van fysieke vitaliteit tot mentale weerbaarheid, zelfredzaamheid en het voeren van de eigen regie.
Wie zijn er allemaal betrokken bij GOUD?
Er zijn binnen de academische werkplaats veel verschillende mensen betrokken bij GOUD. Vanuit de zorgorganisatie kun je denken aan de zorgprofessionals (zoals AVG’s, begeleiders, gedragskundige, fysiotherapeuten), raad van bestuur en het management van de zorgorganisaties. Vanuit het Erasmus MC is een multidisciplinaire groep onderzoekers met verschillende achtergronden en expertisegebieden betrokken bij GOUD. Een uitgebreid overzicht van alle betrokkenen, professionals en onderzoekers, is terug te vinden op de pagina ‘Over ons’.
Hoe is GOUD georganiseerd?
De zorgorganisaties zijn nauw betrokken bij het opstellen van de onderzoeksagenda, het faciliteren en uitvoeren van onderzoek in de praktijk, het implementeren van de resultaten en het beschikbaar stellen van middelen voor onderzoek. In ieder van de zorgorganisaties fungeert een manager als interne coördinator voor GOUD. Deze coördinator zorgt in samenspraak met de onderzoekers voor de praktische uitvoering van de onderzoeken. Daarmee is hij of zij het centrale aanspreekpunt van alle betrokkenen. Ook zijn er per zorgorganisatie implementatiecoaches om ervoor te zorgen dat onderzoeksvragen relevant zijn voor de praktijk, de onderzoeken goed uitgevoerd kunnen worden en resultaten effectief worden toegepast.
Per zorgorganisatie neemt een bestuurder deel aan het bestuur van de academische werkplaats. De voorzitter van het bestuurlijk overleg GOUD is Jan van Hoek van Ipse de Bruggen. Daarnaast is er een stuurgroep die zich bezighoudt met de inrichting, monitoring, voorbereiding en uitvoering van onderzoek.
Welke tastbare resultaten voor de praktijk hebben de reeds uitgevoerde onderzoeken opgeleverd?
GOUD heeft in de loop der tijd veel voortgebracht. Het effect van lichttherapie op depressie is onderzocht en er zijn nieuwe beweegprogramma’s voor cliënten ontwikkeld. Er is vooruitgang geboekt op het gebied van slikstoornissen, medicijngebruik en slaapproblemen. Er zijn nieuwe instrumenten en diagnostische processen ontwikkeld voor behandelaren; denk aan de VB-fitscan, de ADESS (Angst Depressie en Stemming Schaal) en de inzet van de Actiwatch. Dit samen draagt bij aan een grotere bewustwording in het gehele veld en meer handvatten voor zorgprofessionals, waardoor het onbeperkt gezond zijn van cliënten iedere dag een stap dichterbij komt.