Relatie tussen verlies spiermassa en vroegtijdig overlijden

Recent onderzoek van de academische werkplaats GOUD toont aan dat het verlies van spiermassa en spierkracht, ook wel bekend als sarcopenie, vroegtijdig overlijden kan voorspellen bij ouderen met een verstandelijke beperking. Deelnemers met sarcopenie hadden gedurende een periode van 5 jaar maar liefst 1,62 keer meer kans om te overlijden dan deelnemers zonder sarcopenie. Dit benadrukt het belang van tijdige herkenning en behandeling van sarcopenie.

In de studie werden de gezondheidsgegevens van 884 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 60 jaar onderzocht over een periode van 5 jaar. Sarcopenie werd vastgesteld aan de hand van metingen van kuitomvang, knijpkracht en wandelsnelheid. Daarbinnen werden drie niveaus onderscheiden: pre-sarcopenie (lage spiermassa, normale spierkracht en wandelsnelheid), sarcopenie (lage spiermassa in combinatie met lage spierkracht of wandelsnelheid) en ernstige sarcopenie (lage spierkracht, lage spiermassa en lage wandelsnelheid).

Meer kans op overlijden

In de periode van 5 jaar overleed 18,3% (162 van de 884 deelnemers). Het overlijdenspercentage was 25% voor deelnemers met pre-sarcopenie, 31,3% voor deelnemers met sarcopenie, 32,6% voor deelnemers met ernstige sarcopenie, en 15,8% voor deelnemers zonder sarcopenie. Deelnemers met sarcopenie hadden gedurende de 5 jaar 1,62 keer meer kans om te overlijden vergeleken met deelnemers zonder sarcopenie. Deze bevinding bleef geldig na correctie voor leeftijd, geslacht, niveau van de verstandelijke beperking, Downsyndroom, chronische obstructieve longaandoening en metabool syndroom. Voor deelnemers met ernstige sarcopenie was de kans op overlijden 1,81 keer hoger.

Meer bewustzijn rondom sarcopenie

Het onderzoek benadrukt het belang van vroegtijdige herkenning en behandeling van sarcopenie. Het integreren van een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging in de zorg en ondersteuning van ouderen met een verstandelijke beperking speelt hierbij een cruciale rol. Vergroting van het bewustzijn rondom sarcopenie is essentieel, omdat gezondheidsbehoeften vaak onopgemerkt en onbehandeld blijven.

Het onderzoek werd uitgevoerd door Bas Valentin, Dederieke Maes-Festen, Josje Schoufour en Alyt Oppewal. Het volledige onderzoeksartikel is hier te vinden: Sarcopenia predicts 5‐year mortality in older adults with intellectual disabilities – Valentin – 2023 – Journal of Intellectual Disability Research – Wiley Online Library

Illustratie ontworpen door: Charlotte van den Bosch, diëtist Amsterdam UMC